"Đểu cáng" là một từ lóng mang nghĩa tiêu cực, dùng để miêu tả một người có hành vi gian dối, lừa lọc, hay xử sự xấu xa, thiếu đạo đức. Từ này thường được dùng để chỉ những người có tính cách hoặc hành động không trung thực, hay làm hại người khác để đạt lợi ích cho mình.
Bạn có bao giờ để ý đến nguồn gốc của từ Đểu cáng không ?
Trong xã hội Việt Nam , thời khi chưa có xe cộ như bây giờ, mỗi khi đi đâu, người ta thường phải thuê người cáng, đặc biệt là những người cao tuổi hoặc ốm yếu. Đồ đạc mang theo cũng cần phải thuê người gánh. Người làm nghề cáng thuê gọi là "CÁNG", còn người làm nghề gánh thuê gọi là "ĐỂU".
Mỗi lần cần thuê người, người ta thường ra đầu đường, nơi tập trung những người làm nghề này, và gọi: “Cho một ĐỂU, hai CÁNG nhé!” Ngay lập tức, ba người sẽ te tái chạy vào: hai người mang theo một cái cáng, còn một người mang theo đòn gánh và quang gánh.
Hầu hết những người làm nghề Đểu và Cáng đều là lao động chân tay, ít được học hành. Vì vậy, việc chia tiền công không đều hoặc không vừa ý thường dẫn đến cãi nhau, đánh nhau, và chửi nhau - một cảnh tượng thường xuyên diễn ra. Từ đó, dân gian có câu: “Đối xử với nhau như cái bọn ĐỂU CÁNG!”.
Do từ "đểu" trong nghĩa gánh thuê hay nghề gánh thuê là một từ cổ, không còn nhiều người biết đến nghĩa cổ xưa của nó. Vì vậy, từ "đểu" trong nghĩa gian manh đã được ghép luôn vào từ "cáng", tạo thành cụm từ "đểu cáng" mang ý nghĩa tiêu cực như cách hiểu hiện nay.
Phu khuân vác ngày xưa tại Hà Nội
Đểu cáng có nghĩa là gì trong xã hội ngày xưa và ngày nay ?
Ngày xưa, ngoài những ý nghĩa như trên từ "đểu cáng" cũng dùng để chỉ những người phu khiêng. Do phần lớn những người phu khiêng (đểu và cáng) ít học, thường giành khách, ăn chia không đều, dẫn đến tình trạng đánh nhau, chửi nhau, thậm chí lừa nhau. Từ đó, "đểu cáng" ngày nay được dùng để gọi những kẻ vô lại (theo Giúp đọc Nôm và Hán Việt của Anthony Trần Văn Kiệm).
Ngày nay, theo Wiki "đểu cáng" có nghĩa là gian dối, phản phúc, lừa lọc. Đây là cách hiểu phổ biến tại Việt Nam. Từ này đã mất hẳn nghĩa cũ là phu khiêng, vì không còn hình thức chuyên chở kiểu này, ngoại trừ việc khiêng cáng cứu thương (loại cáng thường không có mui che).
Ngoài từ "đểu cáng", ta còn có thể sử dụng từ "đểu giả" hoặc chỉ đơn giản là "đểu" để thể hiện sự gian manh, lừa lọc. Điều đó cho thấy "cáng" thực chất chỉ là một từ ký sinh.
Bạn có bao giờ để ý đến nguồn gốc của từ Đểu cáng không ?
Trong xã hội Việt Nam , thời khi chưa có xe cộ như bây giờ, mỗi khi đi đâu, người ta thường phải thuê người cáng, đặc biệt là những người cao tuổi hoặc ốm yếu. Đồ đạc mang theo cũng cần phải thuê người gánh. Người làm nghề cáng thuê gọi là "CÁNG", còn người làm nghề gánh thuê gọi là "ĐỂU".
Mỗi lần cần thuê người, người ta thường ra đầu đường, nơi tập trung những người làm nghề này, và gọi: “Cho một ĐỂU, hai CÁNG nhé!” Ngay lập tức, ba người sẽ te tái chạy vào: hai người mang theo một cái cáng, còn một người mang theo đòn gánh và quang gánh.
Hầu hết những người làm nghề Đểu và Cáng đều là lao động chân tay, ít được học hành. Vì vậy, việc chia tiền công không đều hoặc không vừa ý thường dẫn đến cãi nhau, đánh nhau, và chửi nhau - một cảnh tượng thường xuyên diễn ra. Từ đó, dân gian có câu: “Đối xử với nhau như cái bọn ĐỂU CÁNG!”.
Do từ "đểu" trong nghĩa gánh thuê hay nghề gánh thuê là một từ cổ, không còn nhiều người biết đến nghĩa cổ xưa của nó. Vì vậy, từ "đểu" trong nghĩa gian manh đã được ghép luôn vào từ "cáng", tạo thành cụm từ "đểu cáng" mang ý nghĩa tiêu cực như cách hiểu hiện nay.
Phu khuân vác ngày xưa tại Hà Nội
Ngày xưa, ngoài những ý nghĩa như trên từ "đểu cáng" cũng dùng để chỉ những người phu khiêng. Do phần lớn những người phu khiêng (đểu và cáng) ít học, thường giành khách, ăn chia không đều, dẫn đến tình trạng đánh nhau, chửi nhau, thậm chí lừa nhau. Từ đó, "đểu cáng" ngày nay được dùng để gọi những kẻ vô lại (theo Giúp đọc Nôm và Hán Việt của Anthony Trần Văn Kiệm).
Ngày nay, theo Wiki "đểu cáng" có nghĩa là gian dối, phản phúc, lừa lọc. Đây là cách hiểu phổ biến tại Việt Nam. Từ này đã mất hẳn nghĩa cũ là phu khiêng, vì không còn hình thức chuyên chở kiểu này, ngoại trừ việc khiêng cáng cứu thương (loại cáng thường không có mui che).
Ngoài từ "đểu cáng", ta còn có thể sử dụng từ "đểu giả" hoặc chỉ đơn giản là "đểu" để thể hiện sự gian manh, lừa lọc. Điều đó cho thấy "cáng" thực chất chỉ là một từ ký sinh.
