Rất nhiều người dùng ngày nay thích chọn mua máy tính xách tay hoặc máy tính để bàn có trang bị ổ lưu trữ SSD (Solid State Drive) thay vì ổ cứng truyền thống HDD (Hard Disk Drive). Xét về hiệu quả, ổ SSD nhanh hơn, ổn định hơn và ít tốn điện năng hơn so với HDD.
Tuy nhiên, ổ SSD cũng có một vài khuyết điểm và tuổi thọ của chúng cũng giới hạn. Hầu hết ổ SSD đều được công bố có tuổi thọ từ 5-7 năm nhưng trong một số trường hợp thì sản phẩm có thể nhanh hỏng hơn vì một vài lý do.
Khác với ổ cứng HDD, ổ SSD không trang bị các thành phần cơ học quay bằng motor nên người dùng ổ SSD không thể dựa vào những tiếng động khác thường để “chẩn bệnh” cho thiết bị. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy ổ SSD trong máy tính của bạn có thể sắp bị lỗi.
- Xuất hiện bad block
Giống như trường hợp “bad sector” trên ổ cứng HDD truyền thống, ổ SSD cũng thường gặp tình trạng “bad block” tức là những vùng ô nhớ bị lỗi. Khi đó, hệ thống cố gắng đọc hay lưu một tập tin nhưng tốn nhiều thời gian hơn bình thường và cuối cùng xuất hiện thông báo lỗi.
- Tập tin không thể đọc/ghi
Thông thường, bad block có thể ảnh hưởng đến tập tin theo 2 cách: hệ thống phát hiện bad block khi ghi dữ liệu do đó sẽ từ chối thao tác ghi hoặc hệ thống phát hiện bad block sau khi dữ liệu được ghi nên từ chối đọc dữ liệu đó.
Trong trường hợp thứ nhất, dữ liệu sẽ không ghi được và quá trình ghi sẽ bị gián đoạn. Hệ thống có thể tự động giải quyết tình trạng này. Nếu không, bạn có thể giải quyết bằng cách lưu tập tin vào nơi khác hay sao chép nó lên đám mây.
Trong trường hợp thứ hai, không may là dữ liệu không ghi được vào ổ đĩa. Bạn có thể thử dùng một số phương pháp khôi phục dữ liệu từ ổ SSD bị hỏng. Bad block là những khối lưu trữ bị hỏng về mặt vật lý nên việc lưu dữ liệu vào đó cũng có nghĩa là dữ liệu sẽ bị mất.
- Hệ thống tập tin cần được sửa chữa
Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng từng gặp thông báo “The File System Needs Repair” xuất hiện trên máy tính Windows hay máy Mac. Đôi khi, tình trạng này xảy ra chỉ bởi vì máy tính bị tắt không đúng cách. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, đó là dấu hiệu cho thấy ổ SSD trong máy tính của bạn bắt đầu xuất hiện những vùng lỗi bad block.
May mắn là cách để khắc phục tình trạng trên rất dễ thực hiện. Các hệ điều hành Windows, Mac và Linux thường tích hợp những công cụ sửa chữa tập tin hệ thống bị gián đoạn. Tùy vào hệ điều hành mà máy tính bạn đang sử dụng, hệ thống sẽ xuất hiện thông báo cho biết nên chạy công cụ nào để sửa chữa.
Trong quá trình thực hiện, một số dữ liệu có thể bị mất đi và việc khôi phục chúng không dễ. Do đó, tốt nhất là bạn nên thường xuyên thực hiện công tác sao lưu dự phòng để ngăn ngừa tình trạng mất dữ liệu nếu có sự cố.
- Thường bị lỗi khi khởi động
Nếu máy tính của bạn thường xuyên bị lỗi khi khởi động, đó cũng là một trong những dấu hiệu cho thấy ổ SSD có vấn đề. Có thể một số ô nhớ trong ổ bị lỗi bad block, cũng có thể đó là dấu hiệu ổ sắp bị hỏng hoàn toàn về mặt vật lý. Do đó, đây là lúc bạn nên sao lưu toàn bộ dữ liệu.
Để kiểm tra tình trạng sức khỏe ổ SSD, bạn có thể tải và cài đặt các phần mềm Crystal Disk Mark, Smart Reporter hay Hard Disk Sentinel kể trên. Bạn cũng có thể kiểm tra ổ SSD của mình còn hoạt động tốt hay không bằng cách thử định dạng (format) toàn bộ, cài mới lại hệ điều hành và xem tình trạng bị lỗi khi khởi động còn xuất hiện hay không.
- Các tập tin chỉ đọc, không thực hiện được thao tác khác
Ổ SSD có thể gặp tình trạng không cho phép bạn thực hiện bất kỳ thao tác nào trên các tập tin lưu trong đó, chỉ trừ việc mở lên và đọc. May mắn là trong trường hợp này bạn có thể khôi phục dữ liệu bằng cách chép chúng vào ổ cứng gắn ngoài càng sớm càng tốt.
Bạn nên gắn ổ SSD bị lỗi vào một máy tính khác để thực hiện việc sao chép dữ liệu. Điều đó có nghĩa là bạn không nên sử dụng ổ SSD bị lỗi này để khởi động hệ điều hành vì có thể xuất hiện lỗi trong quá trình sao chép. Một lưu ý khác là trước khi bỏ ổ SSD này đi thì bạn nên thực hiện xóa toàn bộ dữ liệu một cách an toàn để không bị rò rỉ thông tin cá nhân.
Tuy nhiên, ổ SSD cũng có một vài khuyết điểm và tuổi thọ của chúng cũng giới hạn. Hầu hết ổ SSD đều được công bố có tuổi thọ từ 5-7 năm nhưng trong một số trường hợp thì sản phẩm có thể nhanh hỏng hơn vì một vài lý do.
Khác với ổ cứng HDD, ổ SSD không trang bị các thành phần cơ học quay bằng motor nên người dùng ổ SSD không thể dựa vào những tiếng động khác thường để “chẩn bệnh” cho thiết bị. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy ổ SSD trong máy tính của bạn có thể sắp bị lỗi.
- Xuất hiện bad block
Giống như trường hợp “bad sector” trên ổ cứng HDD truyền thống, ổ SSD cũng thường gặp tình trạng “bad block” tức là những vùng ô nhớ bị lỗi. Khi đó, hệ thống cố gắng đọc hay lưu một tập tin nhưng tốn nhiều thời gian hơn bình thường và cuối cùng xuất hiện thông báo lỗi.
- Tập tin không thể đọc/ghi
Thông thường, bad block có thể ảnh hưởng đến tập tin theo 2 cách: hệ thống phát hiện bad block khi ghi dữ liệu do đó sẽ từ chối thao tác ghi hoặc hệ thống phát hiện bad block sau khi dữ liệu được ghi nên từ chối đọc dữ liệu đó.
Trong trường hợp thứ nhất, dữ liệu sẽ không ghi được và quá trình ghi sẽ bị gián đoạn. Hệ thống có thể tự động giải quyết tình trạng này. Nếu không, bạn có thể giải quyết bằng cách lưu tập tin vào nơi khác hay sao chép nó lên đám mây.
Trong trường hợp thứ hai, không may là dữ liệu không ghi được vào ổ đĩa. Bạn có thể thử dùng một số phương pháp khôi phục dữ liệu từ ổ SSD bị hỏng. Bad block là những khối lưu trữ bị hỏng về mặt vật lý nên việc lưu dữ liệu vào đó cũng có nghĩa là dữ liệu sẽ bị mất.
- Hệ thống tập tin cần được sửa chữa
Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng từng gặp thông báo “The File System Needs Repair” xuất hiện trên máy tính Windows hay máy Mac. Đôi khi, tình trạng này xảy ra chỉ bởi vì máy tính bị tắt không đúng cách. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, đó là dấu hiệu cho thấy ổ SSD trong máy tính của bạn bắt đầu xuất hiện những vùng lỗi bad block.
May mắn là cách để khắc phục tình trạng trên rất dễ thực hiện. Các hệ điều hành Windows, Mac và Linux thường tích hợp những công cụ sửa chữa tập tin hệ thống bị gián đoạn. Tùy vào hệ điều hành mà máy tính bạn đang sử dụng, hệ thống sẽ xuất hiện thông báo cho biết nên chạy công cụ nào để sửa chữa.
Trong quá trình thực hiện, một số dữ liệu có thể bị mất đi và việc khôi phục chúng không dễ. Do đó, tốt nhất là bạn nên thường xuyên thực hiện công tác sao lưu dự phòng để ngăn ngừa tình trạng mất dữ liệu nếu có sự cố.
- Thường bị lỗi khi khởi động
Nếu máy tính của bạn thường xuyên bị lỗi khi khởi động, đó cũng là một trong những dấu hiệu cho thấy ổ SSD có vấn đề. Có thể một số ô nhớ trong ổ bị lỗi bad block, cũng có thể đó là dấu hiệu ổ sắp bị hỏng hoàn toàn về mặt vật lý. Do đó, đây là lúc bạn nên sao lưu toàn bộ dữ liệu.
Để kiểm tra tình trạng sức khỏe ổ SSD, bạn có thể tải và cài đặt các phần mềm Crystal Disk Mark, Smart Reporter hay Hard Disk Sentinel kể trên. Bạn cũng có thể kiểm tra ổ SSD của mình còn hoạt động tốt hay không bằng cách thử định dạng (format) toàn bộ, cài mới lại hệ điều hành và xem tình trạng bị lỗi khi khởi động còn xuất hiện hay không.
- Các tập tin chỉ đọc, không thực hiện được thao tác khác
Ổ SSD có thể gặp tình trạng không cho phép bạn thực hiện bất kỳ thao tác nào trên các tập tin lưu trong đó, chỉ trừ việc mở lên và đọc. May mắn là trong trường hợp này bạn có thể khôi phục dữ liệu bằng cách chép chúng vào ổ cứng gắn ngoài càng sớm càng tốt.
Bạn nên gắn ổ SSD bị lỗi vào một máy tính khác để thực hiện việc sao chép dữ liệu. Điều đó có nghĩa là bạn không nên sử dụng ổ SSD bị lỗi này để khởi động hệ điều hành vì có thể xuất hiện lỗi trong quá trình sao chép. Một lưu ý khác là trước khi bỏ ổ SSD này đi thì bạn nên thực hiện xóa toàn bộ dữ liệu một cách an toàn để không bị rò rỉ thông tin cá nhân.
